บทความที่คล้ายกัน
-
สมุนไพร คลายความร้อน สดชื่น ชื่นใจ
เภสัชกรรมไทย ·7 พ.ค. 2567
-
โรคมะเร็งกับกัญชาทางการแพทย์
เภสัชกรรมไทย ·24 พ.ค. 2566
-
การเลือกใช้ยาสมุนไพร
เภสัชกรรมไทย ·16 ต.ค. 2561
-
ใช้สมุนไพรอย่างไรให้ปลอดภัย
เภสัชกรรมไทย ·28 ธ.ค. 2560
-
“ตรีผลา”กับการลดไขมัน (2)
เภสัชกรรมไทย ·31 พ.ค. 2560
ฟ้าทะลายโจร” กับอาการไอ
ฟ้าทะลายโจรจัดเป็นสมุนไพรท้องถิ่นในประเทศแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เช่น อินเดีย จีน ศรีลังกา ไทย และใช้กันอย่างแพร่หลายในหลายประเทศทั่วทวีปเอเชีย โดยนิยมนำส่วนของใบและลำต้นใต้ดินมาทำเป็นยารักษาโรค โดยเฉพาะโรคไข้หวัดใหญ่ ในประเทศไทยได้บรรจุฟ้าทะลายโจรอยู่ในบัญชียาหลักแห่งชาติ (บัญชียาจากสมุนไพร) ของกระทรวงสาธารณสุข ในหมวดหมู่ยารักษากลุ่มอาการของระบบทางเดินอาหารและระบบทางเดินหายใจ วันนี้เราจะมากล่าวในส่วนของการใช้รักษาอาการระบบทางเดินหายใจกัน
โรคหวัด ฟ้าทะลายโจรนิยมใช้รักษาโรคไข้หวัดตามตำราแพทย์แผนไทยมาตั้งแต่อดีต เนื่องจากมีสารสำคัญทางพฤกษศาสตร์หลายชนิด เช่น ไดเทอร์ปีนแลคโตน (Diterpene Lactones) ฟลาโวนอยด์ (Flavonoid) และสารประกอบอื่น ๆ ซึ่งเชื่อว่าช่วยกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายให้ทำงานดีขึ้น
ในทางการแพทย์แผนไทย ฟ้าทะลายโจรนั้นจัดเป็นยารสเย็น หมายถึง เมื่อรับประทานฟ้าทะลายโจรแล้วทำให้อุณหภูมิในร่างกายลดลง จึงนำมาใช้เป็นยาลดไข้ ซึ่งฟ้าทะลายโจรจะมีส่วนช่วยในการลดความร้อนที่เกิดขึ้นในทางเดินหายใจส่วนบน โดยเป็นความร้อนที่เกิดจากภายนอกเข้ามากระทำกับธาตุภายใน ส่งผลให้ผู้นั้นมีความร้อนภายในเพิ่มขึ้น เมื่อมีความร้อนเพิ่มมากขึ้น ทำให้ธาตุไฟในร่ายกายมีเพิ่มขึ้น โดยปกติไฟมีทิศขึ้นตามหลักธรรมชาติ เมื่อร่างกายมีความร้อนมากระทบก็ย่อมทำให้ความร้อนในร่างกายสูงเพิ่มขึ้น เมื่อความร้อนเพิ่มขึ้นก็ทำให้ระบบทางเดินหายใจส่วนบนร้อนขึ้นด้วย โดยอวัยวะที่โดนกระทบ คือ ปอด หรือ ปัปผาสัง ชื่อเรียกทางแผนไทย เมื่อปัปผาสังมีความร้อนภายในเพิ่มขึ้น ส่งผลทำให้น้ำที่อยู่ในปัปผาสังร้อนขึ้นด้วย เมื่อน้ำร้อนขึ้นมากๆ จะทำให้รู้จะคอแห้ง ร้อนในคอในอก ไอแห้ง หรืออาจมีเสมหะ ถ้าความร้อนนั้นทำให้น้ำงวดเข้าและกลายเป็นเสมหะในที่สุด
การลดความร้อนของฟ้าทะลายโจรนั้น จะเป็นการลดความร้อนที่เกิดขึ้นด้านบน โดยดึงความร้อนนั้นลงมาด้านล่าง เนื่องจาก รสขมเย็นของฟ้าทะลายโจรนั้น จะดึงไฟหรือความร้อนที่เกิดขึ้นลงมาส่วนกลางหรือส่วนล่างของร่างกาย ซึ่งเป็นกลไกในการลดความร้อนของฟ้าทะลายโจร เมื่อความร้อนในปัปผาสังลดลง ก็จะทำให้อาการดังกล่างข้างต้นลดลงไปด้วย เนื่องจากธาตุทั้ง 4 มีความสมดุล โดยเฉพาะธาตุไฟที่เป็นตัวการทำให้เกิดอาการดังกล่าวได้ลดลง จึงส่งผลให้การรับประทานฟ้าทะลายโจรนั้นมีผลในการลดอาการไอ เจ็บคอ
แต่อย่างไรก็ตามการใช้ฟ้าทะลายโจร ในการลดอาการไอนั้น ก็ต้องพิจารณาการเกิดอาการและสมุฏฐานของผู้ป่วยด้วย ว่าอาการไอในเกิดจากสมุฏฐานใด ซึ่งเป็นสิ่งที่สำคัญมากในการรักษา เนื่องว่าถ้าเราไม่มีการตรวจพิเคราะห์สมุฏฐานของการเกิดโรคนั้น การใช้สมุนไพรก็อาจจะไม่เกิดผลในการรักษาเลย ก็เลยเกิดคำพูดกันว่า “ใช้สมุนไพรแล้วไม่เห็นจะหายเลย” ก็เพราะว่าการใช้ของเราไม่ตรงกับสมุฏฐานของการเกิดอาการนั้น จึงทำให้ผู้ป่วยไม่เกิดความเชื่อมั่นและไม่นิยมใช้สมุนไพรในการรักษาเบื้องต้น เช่น อาการไอ เลยหันไปใช้บริการในโรงพยาบาลและส่งผลทำให้เกิดผู้ป่วยล้นโรงพยาบาลอย่างเช่นทุกวันนี้
เป็นอย่างไรกันบ้างครับกับความรู้ที่ผมเอามาแนะนำในวันนี้ เห็นหรือไม่ครับว่าการใช้สมุนไพรนั้นเป็นสิ่งบรรพบุรุษเราได้พิเคราะห์มาอย่างถี่ถ้วนแล้วว่ามีประโยชน์จริงๆ ถ้าคุณเชื่อและเข้าใจในการรักษาของแพทย์แผนไทย สมุนไพรหรือยาที่มาจากสมุนไพรต่างก็จะเกิดผลดีและรักษาอาการเจ็บป่วยได้ไม่ต่างจากยาแผนปัจจุบันเลย ดังนั้นให้แพทย์แผนไทยเป็นทางเลือกหนึ่งของคุณในการแก้ไขปัญหาความเจ็บป่วยของคุณอีกทางหนึ่ง “ขอบคุณครับ”
บทความโดย
นายบดินทร์ ชาตะเวที นักวิทยาศาสตร์สุขภาพ คณะการแพทย์แผนไทย มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์